Haarlem is een middelgrote stad met ongeveer 150.000 inwoners in de provincie Noord Holland. De stad is gelegen aan de rivier de Spaarne. Het heeft een oud, monumentaal centrum. Hier bevinden zich vele historische gebouwen, grachten, pleinen en smalle hofjes.
10. De Waag
M.Minderhoud/wikipedia
Stadsarchitect Lieven de Key uit Gent ontwierp het gebouw de Waag in de stijl van de renaissance. Het indrukwekkende gebouw werd omstreeks 1595 gebouwd en staat op de hoek van de Damstraat en het Spaarne. Vroeger was het een waaggebouw, dat wil zeggen een gebouw waarin goederen werden gewogen, een zeer bekend fenomeen in de tijd waarin de Waag werd gebouwd. Elk handelscentrum had toen een waaggebouw om de eerlijke handel tussen steden te bevorderen. Tegenwoordig is dit natuurlijk een overbodige functie geworden. De Waag is nu een bekende horeca gelegenheid.
9. De Koepelgevangenis
M.Minderhoud/wikipedia
In 1901 werd de enorme Koepelgevangenis gebouwd onder leiding van justitiearchitect W.C. Metzelaar. Hij liet zich inspireren door een ontwerp voor een panopticon bouwwerk bedacht door Jeremy Bentham. Er werd gekozen voor een ronde vorm, zodat vanuit het midden van de gevangenis goed overzicht kan worden gehouden op alle omringende cellen. Het beschikt over 400 cellen, verdeeld over vier gestapelde ringen. Naast Haarlem beschikken ook Arnhem en Breda over een dergelijke ronde gevangenis. Tegenwoordig doet het gebouw nog steeds dienst als gevangenis. Het is een monument van de Rijksgebouwendienst. De gevangenis heet officieel Penitentiaire Inrichting Haarlem.
8. Ruïne van Brederode
Willem I van Brederode stichtte in de tweede helft van de 13e eeuw de Ruïne van Brederode. Later werd het kasteel uitgebreid door Dirk II van Brederode. Omstreeks 1573 bleef er na een plundering en brandstichting slechts nog een ruïne van het kasteel over. Het kasteel werd in de loop der eeuwen nog meer verwoest door weeromstandigheden. Toch ziet het er ondanks dit nu nog spectaculair uit, mede doordat sommige delen gerestaureerd zijn. Deze zijn nu in het bezit van de Rijksgebouwendienst. De Ruïne ligt iets ten noordwesten van Haarlem in de gemeente Santpoort.
7. Molens: Adriaan Molen en de Eenhoorn
Michielverbeek/wikicommons
Haarlem beschikt over meerdere molens, waaronder de twee bekendste de Adriaan Molen en de Eenhoorn. De Adriaan Molen bevindt zich aan de Papentorenvest 1a. De molen stamt uit het jaar 1779 en is in het jaar 2001 gerestaureerd. In het verleden werd deze molen gebruikt door een tabakshandelaar. Hij verwerkte tabak in de molen. Later deed het dienst als graanmolen. Nu is de molen een museum geworden waar informatie wordt gegeven over de geschiedenis, het gebruik en andere wetenswaardigheden van de Adriaan Molen. Aan het Spaarne staat de Eenhoorn. Vroeger werd deze molen gebruikt als houtzaagmolen. Deze molen wordt één keer per maand opengesteld voor publiek. Door de stichting Zuid-Kennemerland is het op deze dag mogelijk dat de molen in gebruik wordt genomen. Je kunt dan zien hoe de molen werkt.
6. Haarlemmerhout Stadspark
Nationaal Comité 4 en 5 mei, Bart Heemskerk
Ten zuiden van het centrum van Haarlem ligt het grote stadspark Haarlemmerhout. Het paviljoen dat zich daar bevindt, Paviljoen Welgelegen, stamt uit het jaar 1786. Deze werd gebouwd in opdracht van de bankier Henry Hope. Een paar jaar nadat het was gebouwd, ging Lodewijk Napoleon, de broer van keizer Napoleon er wonen. In 1814 werd het eigendom van het Nederlandse Koningshuis. Inmiddels is het een provinciehuis van de Provinciale Staten. Het bos eromheen is het Haarlemmerhout stadspark geworden. In het park zijn een kinderboerderij en een theehuis gevestigd. Ook worden hier elk jaar twee festivals gehouden, namelijk Bevrijdingspop en het Houtfestival.
5. Winkelstraten (Grote Houtstraat, Zijlstraat, Warmoesstraat en Barteljorisstraat)
Michiel1972 /wikicommons
Haarlem kent meer dan één bekende winkelstraat. Alle vier zijn ze bekend uit het spel Monopoly. Het gaat hier om de straten Grote Houtstraat, Zijlstraat, Warmoesstraat en Barteljorisstraat. In deze straten vind je vele winkels van de bekende ketens, zoals we die in elke stad kennen. Er zijn hier ook een aantal kleinere winkels, restaurants en terrassen te vinden.
4. Teylers Museum
Teylers Museum, Haarlem, the Netherlands
Het Teylers Museum is gelegen in een gebouw dat benoemd is tot één van de mooiste Unesco Monumenten van Nederland. Het museum is vernoemd naar Pieter Teyler van der Hulst, een Nederlandse zakenman (bankier). Hij beschikte over een grote kunstverzameling die nu in het Teylers Museum wordt tentoongesteld. Er zijn onder anderen kunstwerken van Michelangelo, Buonarroti en Rembrand van Rijn aanwezig. Teyler hield ook van wetenschap en had daarom wetenschappelijke bezittingen. Ook deze zijn te zien in het museum. Zo vind je er bijvoorbeeld oude natuurkundige instrumenten.
3. Amsterdamse Poort (Spaarnwouderpoort)
In de veertiende eeuw werden er twaalf poorten gebouwd, die toegang boden tot de stad Haarlem. Eén van deze poorten is in de loop der eeuwen goed bewaard gebleven. Dat is de Amsterdamse Poort, ook wel Spaarnwouderpoort genoemd, omdat de weg naar Amsterdam ook via Spaarnwoude liep. Deze bevindt zich aan de oostkant van het centrum. De poort staat bekend om zijn unieke bouw. Over de constructie van de poort is goed nagedacht. Hij is op een intelligente manier in elkaar gezet. Daarbij werd rekening gehouden met eventuele invallen, die de poort zou moeten tegen houden. Het plein, dat zich achter de poort bevindt, was er in de veertiende eeuw ook al. Van hieruit konden de indringers, die toch door de poort binnen waren gekomen, van alle kanten worden aangevallen.
2. Frans Hals Museum
Mcke/wikicommons
Aan het Groot Heiligland hofje in het centrum van Haarlem bevindt zich het Frans Hals Museum. Dit gebouw was vroeger het Oudemannenhuis. Het museum is vernoemd naar de beroemde schilder Frans Hals. Hij werd geboren in 1580 in Antwerpen, maar verhuisde later naar Haarlem. Hier werd hij (net als zijn vader) lid van de plaatselijke schutterij. Omdat hij merkte dat hij meer interesse had voor schilderen dan voor schieten, besloot hij terug te keren naar Antwerpen. Daar bestudeerde hij het werk van een tweetal bekende kunstschilders, namelijk dat van Antoon van Dijck en Rubens. Het duurde daarna niet lang voordat hij ook zelf een beroemd schilder werd. De meesterwerken van Frans Hals zijn nu te bekijken in het museum.
1. Grote Markt (met het standbeeld van Laurens Janszoon Coster)
Guus Bosman /wikicommons
Op het plein, de Grote Markt, zijn een aantal belangrijke historische gebouwen gevestigd: de Oude Vleeshal, Het Stadhuis en de Sint Bavokerk. Op het Müllerorgel, dat in de Sint Bavokerk staat, heeft Mozart in het verleden een muziekstuk gespeeld. In het Stadhuis van Haarlem vind je Justitia, het oudste beeld van Haarlem. Op de Grote Markt staat ook een standbeeld, Laurens Janszoon Coster genaamd. Deze is belangrijk voor de stad Haarlem, het staat symbool voor de stad. Laurens Janszoon Coster is volgens velen de uitvinder van de boekdrukkunst in Nederland. Op het Grote plein is het gezellig druk.
